Vandaag was de achtste Meillo-lezing in Amsterdam. Dit is een lezing die in het teken staat van de passie voor rechten. Elk jaar vertellen professionals over hun drijfveer om zich in te zetten voor het recht. Dit keer stonden kinderrechten centraal. Onze directeur Aloys van Rest en Ik Blijf Hier Ambassadeur Hevien Dahly vertelden hoe belangrijk het is om de stem van het kind te horen.

Goed naar kinderen luisteren is nog niet zo makkelijk. Om de stem van het kind goed te kunnen horen, moeten we op vijf aspecten letten. We moeten zorgen dat het kind goed voorbereid is en zich goed geïnformeerd een mening kan vormen. We moeten zorgen dat het kind zijn of haar mening vrijelijk kan uiten. Vervolgens moeten we de visie van het kind meewegen in ons besluit. Daarna moeten we terugkomen bij het kind en uitleggen wat we hebben gedaan met de mening van het kind. Als dat niet bevalt, moet een kind in verweer kunnen komen tegen een beslissing.

Aan mij is niets gevraagd

Hevien is twintig, studeert rechten en herkent de criteria, maar kent ze niet uit eigen ervaring. “Tijdens de asielprocedure is nooit aan mij gevraagd wat ik voor ogen had over mijn eigen toekomst. Misschien was ik inderdaad veel te jong om deel te nemen aan een verhoor van de IND, toch had ik wel degelijk ideeën over hoe mijn toekomst eruit hoorde te zien.” Hevien heeft jaren in onzekerheid gezeten, omdat niet duidelijk was of ze in Nederland mocht blijven. Nu wil ze opkomen voor kinderen die in een soortgelijke situatie zitten.

Toetsing aan het Kinderrechtenverdrag

“Het Kinderrechtenverdrag is een cadeau dat we zijn vergeten uit te pakken,” stelt Van Rest. “Er wordt nog marginaal getoetst aan het Kinderrechtenverdrag.” Daar is Johan Visser, teamvoorzitter Familie rechtbank Den Haag, het niet mee eens. Hij gebruikt het verdrag in zijn werk en hij begint zijn lezing met een rij zaken waarin hij steeds in gesprek is gegaan met het betreffende kind om te horen wat hij of zij wil. Gelukkig zijn er meer professionals in de zaal die kinderrechten centraal stellen in hun werk. Toch zijn er rechtsgebieden, zoals het migratierecht en het strafrecht, waar kinderen niet meteen worden gezien als kinderen die extra bescherming nodig hebben.

Achttien en dan?

Dat blijkt niet de enige uitdaging in Nederland op het gebied van kinderen en jongeren. Pauline Meurs, voorzitter van de Raad voor de Volksgezondheid en Samenleving, geeft aan dat kwetsbare jongeren op hun achttiende niet ineens op eigen benen kunnen staan, puur omdat ze de leeftijdsgrens van 18 zijn gepasseerd. Zij pleit ervoor om jongeren beter te begeleiden ook nadat ze achttien zijn geworden. Zo kan voorkomen worden dat jongeren ontsporen of een marginaal leven leiden.

Kinderen en vechtscheidingen

Johan Visser en Deirdre Klijn, eveneens familierechter maar dan bij de rechtbank Groningen, gaven aan hoe schrijnend vechtscheidingen kunnen zijn en hoe kinderen daarbij over het hoofd gezien kunnen worden. “Ik wil iets doen”, dat was de drijvende kracht voor Klijn. Ze wilde er niet zomaar bij staan en niets doen. “Jullie hebben allemaal wel eens meegemaakt dat je je afvraagt of een stel wel goed uit elkaar gaat en of het eigenlijk wel goed gaat met de kinderen.” Tegelijkertijd liet ze met voorbeelden zien hoe moeilijk het kan zijn om als rechter te bepalen wat goed is voor kinderen. Toch zijn we het aan kinderen verplicht om ver te blijven van de bittere strijd die er soms kan spelen tussen volwassenen en de kinderrechten onvoorwaardelijk voorop te stellen.