De rol van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers in de strijd tegen mensenhandel
In het kader van EU Anti-Trafficking Day publiceren Defence for Children en Free Press Unlimited een drieluik met drie perspectieven op de strijd tegen mensenhandel: vanuit de onderzoeksjournalistiek, justitie en opvang. In het eerste interview belicht Lost in Europe het perspectief van de onderzoeksjournalistiek. Voor het tweede interview spreken we met Warner ten Kate, landelijk officier van justitie mensenhandel en mensensmokkel. In het derde en laatste interview praten we met de woordvoerder van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA).
Als er signalen zijn van mensenhandel en/of -smokkel plaatst het COA niet-begeleide minderjarige ‘vreemdelingen’ in de beschermde opvang. In 2019 ging het om 30 kinderen. Ongeveer 20 van hen waren Vietnamezen. Ondanks de veiligheidsmaatregelen verdwenen deze Vietnamese jongeren. We vragen de woordvoerder hoe dat kan, waarop hij vertelt over de uitdaging om de alleenstaande jongeren voor te bereiden op hun onzekere toekomst.
In het eerste interview schetste onderzoeksjournalist Roeland Termote een beeld van de (verdwenen) alleenstaande Vietnamese minderjarigen. Hij zei:
“Ze willen naar Europa, het liefst naar het VK, of hun familie wil dat, omdat ze schulden hebben af te lossen of economische kansen zien. Ze denken dat het leven in Europa beter is. Sommigen hebben een comfortabele reis achter de rug, anderen zijn mishandeld. Ze willen niet graag samenwerken met autoriteiten, weten niet wie ze kunnen vertrouwen. Ze willen werken of zijn met de smokkelaars een verbintenis aangegaan om te werken om hun schulden af te lossen. Ze staan onder druk en willen hun familie in Vietnam niet in de problemen brengen.”
Is dit beeld herkenbaar voor het COA?
“Ja, dat is herkenbaar. De indruk is dat ze op doorreis zijn en niet in Nederland willen blijven. Ze vragen hier meestal ook geen asiel aan. Ze zijn met een soort belofte weggegaan. Vaak is er door families flink geïnvesteerd. Vanuit hen is er de hoop dat ze een beter leven krijgen en daar ligt de focus. De jongeren kunnen het vaak niet over hun hart verkrijgen om ouders of familie aan de andere kant van de wereld te vertellen dat het niet gelukt is. Ze hebben weleens foto’s laten zien op Facebook van jongeren die eerder waren vertrokken naar Europa: ze dragen merkkleding en zien er gelukkig uit. Dat is het beeld dat geschetst wordt en daar willen ze aan voldoen.’’
Wat is de rol van het COA bij de beschermde opvang (BO) en wat houdt BO in?
“Een jongere heeft in Nederland recht op opvang tot hij 18 jaar wordt, ongeacht of er een asielaanvraag loopt of niet. Het COA en Stichting Nidos zijn verantwoordelijk voor die opvang. Als er onder alleenstaande minderjarigen signalen zijn van mensenhandel en/of mensensmokkel, en die kunnen vanuit meerdere organisaties komen, dan zorgt het COA voor veilige huisvesting in de BO. Het COA biedt ook de noodzakelijke middelen, denk bijvoorbeeld aan toegang tot onderwijs, en begeleidt jongeren als voorbereiding op een toekomst in Nederland, of in het land van herkomst. Om er zeker van te zijn dat er alleen minderjarigen in de BO terechtkomen, vindt er eerst een leeftijdsschouw plaats.